Biz onu, Evrenin sadece 2,5 milyar yaşındayken olduğu haliyle görüyoruz. Sonuç, gökbilimcilere Samanyolu gibi galaksilerin manyetik alanlarının nasıl oluştuğuna dair hayati ipuçları sağlıyor.

Gökbilimciler, Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizgesini (ALMA) kullanarak, ışığının bize ulaşması 11 milyar yıldan fazla zaman alacak kadar uzaktaki bir galaksinin manyetik alanını tespit ettiler: Biz onu, Evren'in sadece 2,5 yaşında olduğu zamanki haliyle görüyoruz. Sonuç, gökbilimcilere Samanyolu gibi galaksilerin manyetik alanlarının nasıl oluştuğuna dair hayati ipuçları sağlıyor.

Evrendeki pek çok astronomik cisim ister gezegenler ister yıldızlar ister galaksiler olsun, manyetik alanlara sahiptir. İngiltere'deki Hertfordshire Üniversitesi'nde astrofizik profesörü ve başyazar James Geach, " Pek çok insan galaksimizin tamamının ve diğer galaksilerin on binlerce ışık yılını kapsayan manyetik alanlarla kaplı olduğunun farkında olmayabilir " diyor. Çalışma bugün Nature'da yayınlandı.

Araştırmaya katılan ABD'deki Stanford Üniversitesi'nden araştırmacı Enrique Lopez Rodriguez, " Galaksilerin evrimi açısından oldukça temel olmalarına rağmen, bu alanların nasıl oluştuğu hakkında aslında çok az şey biliyoruz " diye ekliyor. Evrenin ömrünün ne kadar erken bir döneminde ve galaksilerdeki manyetik alanların ne kadar hızlı oluştuğu açık değil çünkü gökbilimciler şu ana kadar yalnızca bize yakın galaksilerdeki manyetik alanların haritasını çıkardılar.

Şimdi, Avrupa Güney Gözlemevi'nin (ESO) ortak olduğu ALMA'yı kullanan Geach ve ekibi, uzak bir galakside, yapı olarak yakın galaksilerde gözlemlenenlere benzer, tamamen oluşmuş bir manyetik alan keşfettiler. Alan, Dünya'nın manyetik alanından yaklaşık 1000 kat daha zayıftır ancak 16.000 ışık yılından fazla bir alana yayılmaktadır.

Geach, " Bu keşif bize galaktik ölçekte manyetik alanların nasıl oluştuğuna dair yeni ipuçları veriyor " diye açıklıyor. Evren tarihinin bu kadar erken bir döneminde tamamen gelişmiş bir manyetik alanın gözlemlenmesi, genç galaksiler hâlâ büyürken, galaksilerin tamamını kapsayan manyetik alanların hızla oluşabileceğini gösteriyor.

Ekip, evrenin erken dönemlerindeki yoğun yıldız oluşumunun, alanların gelişimini hızlandırmada rol oynayabileceğine inanıyor. Üstelik bu alanlar daha sonraki yıldız nesillerinin nasıl oluşacağını da etkileyebilir. Ortak yazar ve ESO gökbilimcisi Rob Ivison, keşfin "galaksilerin iç işleyişine yeni bir pencere açtığını, çünkü manyetik alanların yeni yıldızları oluşturan malzemeyle bağlantılı olduğunu" söylüyor.

Bu tespitin yapılabilmesi için ekip, uzak bir galaksi olan 9io9'daki toz taneciklerinin yaydığı ışığı aradı. Galaksiler toz tanecikleriyle doludur ve bir manyetik alan mevcut olduğunda taneler hizalanma eğilimi gösterir ve yaydıkları ışık polarize olur. Bu, ışık dalgalarının rastgele değil, tercih edilen bir yönde salındığı anlamına gelir. ALMA 9io9'dan gelen polarize bir sinyali tespit edip haritaladığında, çok uzak bir galakside manyetik alanın varlığı ilk kez doğrulandı.

Geach, " Başka hiçbir teleskop bunu başaramazdı " diyor. Uzak manyetik alanların bu ve gelecekteki gözlemleriyle, bu temel galaktik özelliklerin nasıl oluştuğunun gizeminin çözülmeye başlaması umut ediliyor.